संगमनेरचा गौरवशाली इतिहास भाग 2

संगमनेर नाव ऐकताच डोळ्यासमोर येणारी पहिली गोष्ट म्हणजे प्रवरा नदी. या नदीचे संगमनेरच्या जीवनात अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. प्रवरा नदीच्या काठी येथील संस्कृतीचा विकास झाला आहे, आणि तीच प्रवरा नदी संगमनेरच्या इतिहासाची साक्षीदार आहे. या नदीच्या काठावरच संगमनेरचे ऐतिहासिक वारस जपले गेले आहे. नदीशी असलेले हे नाते केवळ भौगोलिक नाही, तर सांस्कृतिक, धार्मिक, आणि ऐतिहासिक दृष्टिकोनातूनही अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

संगमनेरच्या इतिहासात काही अशा घटना आहेत ज्यांनी या शहराचे स्थान भारतीय इतिहासात विशेष बनवले आहे. दिल्लीच्या कुतुबमिनारचा निर्माता कुतुबुद्दीन ऐबक देखील संगमनेरला आला होता. तो काही काळ इथे वास्तव्य करून गेला आहे. शिवाय, मुघल बादशहा हुमायूचा पराभव करणारा शेरशाह सुरी देखील संगमनेरला काही काळासाठी मुक्कामी होता. यामुळे, संगमनेर हे ऐतिहासिक घटनांचा साक्षीदार असलेल्या स्थळांपैकी एक ठरते.

इतकंच नव्हे, तर ताजमहालाच्या निर्मितीमागील प्रसिद्ध मुघल बादशहा शहाजहान आणि त्याची पत्नी मुमताज महल देखील काही काळ संगमनेरला वास्तव्यास होते. १६२६ साली शहाजहान, मुमताज महल, आणि त्यांच्या मुलांसह दाराशुकोह आणि औरंगजेब देखील येथे राहत होते. या काळात संगमनेरने मुघल साम्राज्याच्या राजवटीला पाहिले आहे, ज्याचा उल्लेख इतिहासाच्या पानांवर सुवर्णाक्षरांनी केला जातो.

कुतुबुद्दीन ऐबक, हुमायू, शहाजहान आणि इतर मुघल बादशहा यांनी संगमनेरमध्ये वास्तव्य केलेले ठिकाण हे आजचे डीएड कॉलेज परिसर आहे. या परिसरात आजही तत्कालीन शाहीविहीर अस्तित्वात आहे, ज्यामुळे या ठिकाणाचे ऐतिहासिक महत्त्व अधोरेखित होते. काही पुरातन इमारतींचे अवशेष आजही संगमनेरच्या भूतकाळाची आठवण करून देतात.

संगमनेरचे हे ऐतिहासिक ठसे आजही जपलेले आहेत. या शहराच्या प्रत्येक वळणावर एक प्राचीन कथा लपलेली आहे. प्रवरा नदीच्या काठावर वसलेल्या या शहरात भूतकाळाची स्मृती जिवंत ठेवणारी अनेक वास्तू आणि स्थळे आहेत. त्यांच्या माध्यमातून आपण त्या काळाच्या गौरवशाली इतिहासाचा अनुभव घेऊ शकतो. 

प्रवरा नदीचे आणि संगमनेरच्या संस्कृतीचे नाते अतूट आहे. या नात्याने या शहराला एक वेगळे रूप दिले आहे. संगमनेरच्या वैभवशाली इतिहासात प्रवरा नदीची साक्षीदार म्हणून भूमिका महत्त्वाची ठरते.

संगमनेरचा गौरवशाली इतिहास भाग 3