संगमनेरचा गौरवशाली इतिहास भाग 12

 १९३८ साली, भारतीय समाजाच्या इतिहासात एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी संगमनेर शहराला भेट दिली. त्या काळात पुणेरोडवरील चावडी, जी आजच्या बुद्धविहार म्हणून ओळखली जाते, येथे बाबासाहेबांची सभा आयोजित केली गेली. त्या सभेत बाबासाहेबांनी मागासवर्गीय समाजाला काही महत्वाच्या मुद्द्यांवर मार्गदर्शन केले. त्यांच्या भाषणात, त्यांनी समाजाच्या सदस्यांना आपले जीवन सुधारण्याच्या दिशेने प्रयत्न करण्याचे आवाहन केले. विशेषतः त्यांनी आग्रह केला की, "मेलेल्या जनावरांचे मांस खाऊ नका, मेलेली जनावरे ओढून नेण्याचे काम करू नका. शिक्षण घ्या, अस्पृश्यतेला विरोध करा, खेडी सोडा आणि शहरात कामधंदा सुरू करा."

यावेळच्या सभेत बाबासाहेबांच्या भाषणाचा प्रभाव प्रचंड होता. परंतु, त्यावेळी दै. केसरीच्या सवर्ण वार्ताहराने बाबासाहेबांच्या भाषणाला विरोध केला. त्याने म्हटले की, "गोर गरीब लोकांना मेलेली जनावरे ओढण्याचे पैसे मिळतात. तुम्ही ते काम न करण्याचे सांगून त्यांच्या उत्पन्नावर गदा आणत आहात." या विरोधी मतावर बाबासाहेबांनी त्वरित प्रत्युत्तर दिले. त्यांनी सांगितले, "जेवढे पैसे तुम्हाला मेलेली जनावरे ओढल्याबद्दल मिळतात, त्याच्या दुप्पट पैसे देण्याची व्यवस्था मी करतो. त्यामुळे तुम्ही मेलेली जनावरे ओढण्याचे काम करा." बाबासाहेबांच्या या ठाम उत्तरामुळे वार्ताहर निरुत्तर झाला आणि त्याच्या विरोधी मताचे महत्त्व कमी झाले.

या घटनेनंतर, त्या ठिकाणी उपस्थित असलेल्या मागासवर्गीय लोकांनी बाबासाहेबांच्या मार्गदर्शनानुसार कठोरपणे निर्णय घेतला. त्यांनी त्या दिवशीपासून मेलेल्या जनावरांचे मांस खाणे आणि मेलेली जनावरे ओढणे पूर्णपणे थांबवले. बाबासाहेबांच्या विचारांचे अनुसरण करून, त्यांनी आपली जीवनशैली बदलून अधिक सभ्य आणि शिक्षित जीवन जगण्याचा निर्धार केला. बाबासाहेबांच्या या भेटीने आणि त्यांच्या प्रेरणादायक भाषणाने समाजातील अनेक लोकांवर गहरी छाप सोडली आणि त्यांच्या जीवनशैलीत आमूलाग्र बदल घडवले.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या संगमनेरच्या या ऐतिहासिक भेटीने भारतीय समाजाच्या इतिहासात एक अनोखा ठसा उमठवला. त्यांच्या विचारांनी आणि कार्यपद्धतीने समाजातील गूढपणा आणि अस्पृश्यतेविरुद्ध लढण्याची प्रेरणा दिली. त्यांच्या कार्यामुळे, अनेक समाजातील लोकांनी त्यांच्या पारंपारिक रीतिरिवाजांना आव्हान देऊन, आधुनिक विचारसरणीकडे वळण्याचा निर्णय घेतला. ही भेट भारतीय समाजाच्या सामाजिक आणि सांस्कृतिक पुनरुत्थानाच्या दिशेने एक महत्त्वपूर्ण पाऊल ठरली.

संगमनेरचा गौरवशाली इतिहास भाग 13